Założenie w 1975 roku.
Pierwsze spotkania osób interesujących się modelarstwem pojazdów szynowych miały miejsce wiele lat temu w Krakowskim Klubie Kolekcjonera. Potrzeba zrzeszenia ludzi, których pragnieniem było wspólne działanie na rzecz ochrony zabytków techniki spowodowała, że w 1975 roku w Składnicy Harcerskiej na Rynku Krakowskim, grupa modelarzy decyduje się na założenie Klubu. Wystąpili oni z wnioskiem o zarejestrowanie w październiku 1975 roku stowarzyszenia przy Lidze Obrony Kraju w Krakowie, które otrzymało nazwę Klub Modelarzy Kolejowych.
W skład grupy założycielskiej wchodzili:
- Bogdan Kornecki,
- Krzysztof Słowikowski,
- Mieczysław Morawski,
- Antoni Śliwiński,
- Ludger Szklarski,
- Wilhelm Węglarski.
Początkowa działalność klubu związana głównie była z organizacją giełd modeli kolejowych oraz wystaw makiet. Jedną z głównych atrakcji tych imprez była makieta w skali TT Mieczysława Morawskiego.
Początki działalności.
W lutym 1981 roku zarząd Kklubu podjął decyzję o zmianie nazwy oraz siedziby. Pod nowym szyldem Krakowski Klub Modelarzy Kolejowych miał siedzibę w Domu Kultury Kolejarza w Krakowie przy ulicy Filipa 9. Nowa lokalizacja pozwoliła nie tylko na zwiększenie i rozszerzenie działalności KKMK ale umożliwiła formalne zarejestrowanie Klubu jako stowarzyszenia w dniu 24 stycznia 1983.
Oprócz regularnych spotkań w poniedziałki i piątki organizowano comiesięczne giełdy modelarskie jak również wystawy makiet i modeli kolejowych.
W 1982 roku zawiązała się 7 osobowa Sekcja Historyczno–Fotograficzna w skład której między innymi weszli Paweł Terczyński oraz Tomasz Kołodziejski. Sekcja Miłośników Kolejnictwa w krótkim czasie nawiązała współpracę z Muzeum Kolejnictwa w Warszawie w celu zachowania zabytkowego taboru kolejowego oraz stworzenia stałej ekspozycji na temat kolejnictwa.
Bezpośrednim rezultatem aktywności członków było zwrócenie uwagi Muzeum na szczególnie wartościowe eksponaty które wymagają objęcia ochroną. Niewątpliwie były to pierwsze działania Klubu, które później przyczyniły się do powstania Skansenu w Chabówce.
Pierwsze zezwolenia na fotografowanie obiektów oraz taboru kolejowego Klub uzyskał w 1981 roku, a potem ponownie w 1983 roku, dzięki staraniom sekcji Historyczno–Fotograficznej. Mimo że fotografowanie kolei nie było formalnie zabronione (nawet w stanie wojennym), to istniały pewne ograniczenia, ponieważ kolej była uznawana za obiekt o strategicznym znaczeniu.
Rozwój Klubu.
W latach 80. KKMK podjął wiele inicjatyw i działań o charakterze ogólnopolskim. Wystosowano apel do społeczności modelarskiej, aby kontaktowały się z KKMK jako pierwszego formalnie zarejestrowanego Klubu w celu stworzenia ogólnopolskiego zrzeszenia stowarzyszeń modelarzy kolejowych. KKMK nawiązał współpracę z Centralną Składnicą Harcerską w celu zakupu trudno dostępnych modeli oraz publikacji dla członków Klubu.
W dniu 20 czerwca 1982 roku, mimo stanu wojennego, Klub zorganizował wystawę makiet w pomieszczeniach Domu Kultury Kolejarza. KKMK nadal organizuje comiesięczne giełdy modeli, dwie wystawy makiet oraz Targi Modelarstwa. Organizacja, giełd, wystaw czy targów wymagała uzyskania wielu zezwoleń oraz zgód odpowiednich organów państwowych. Coroczna tygodniowa wystawa w okolicach św.Mikołaja przyciąga 2–3 tys. odwiedzających.
Koniec lat 80. Klub kontynuował działania statutowe i przyciągał coraz więcej nowych członków. Spotkania odbywały się dwa razy w tygodniu – w poniedziałki i piątki.
Lata 80. przyniosły również masową likwidację trakcji parowej i KKMK pod przewodnictwem Pawła Terczyńskiego zintensyfikował działania mające na celu zachowanie i udokumentowanie wycofywanego taboru. W marcu 1983 roku Klub nawiązał kontakt i współpracę z Południową DOKP w celu zachowania taboru kolejowego. Klub rozpoczął również organizację okolicznościowych przejazdów pociągami „Retro” z trakcją parową.
Klub mocno zaangażował się w ratowanie ostatnich czynnych parowozów. Pod koniec stycznia 1984 roku Klub otrzymał do opieki odremontowany przez ZNTK Oleśnica parowóz Tr203-451 w ramach depozytu od Muzeum Kolejnictwa w Warszawie. Kolejny parowóz, Pt47-152 wyremontowany w Skarżysku-Kamiennej, trafił pod opiekę Klubu pod koniec 1987 roku. Trzeci parowóz, Ty45-386 odnowiony w Strzemieszycach, został przekazany do Klubu rok później. Te trzy lokomotywy były przechowywane na terenie Lokomotywowni w Trzebini, dzięki uprzejmości kierownictwa tamtejszej MD oraz Zarządu Trakcji DOKP.
Lata 90.
Początek lat 90. to czasy prosperity miłośników kolejnictwa. Dzięki dobrej współpracy i przychylności PKP, Klub organizuje mnóstwo imprez na kolejowych szlakach. Każda impreza organizowana przez KKMK okraszona była kilkustronicową broszurą. Klub organizował również imprezy na zamykanych liniach kolejowych, między innymi: przejazd SN61 „Kocmyrzówką”, oraz przejazd parowozem Ol12 z Tarnowa do Szczucina. Klub był obecny na szlakach wąskotorowych, organizując między innymi przejazdy na likwidowanych odcinkach Jędrzejowskiej wąskotorówki.
Lata 90. to dalszy napływ nowych członków do KKMK. Składka członkowska wynosi 96 tys. złotych, ale Klub utrzymywał się głównie z działalności wydawniczej – z okolicznościowych publikacji, broszur i pocztówek. Członkowie KKMK spotykają się na cotygodniowych spotkaniach w poniedziałki. W Klubie rozwija się działalność miłośników trakcji tramwajowej
Klub mocno angażuje się w ogólnopolskie działania miłośnicze. Poza wystawami makiet, KKMK wielokrotnie organizuje Ogólnopolskie Zloty Miłośników Kolei, które cieszą się dużą popularnością. KKMK nawiązuje również bezpośredni kontakt z klubami i organizacjami w Niemczech, USA, Hiszpanii, Holandii oraz Rosji. W 1995 roku, wraz z Poznańskim Klubem Modelarzy Kolejowych, Klub organizuje międzynarodowy Kongres MOROP, którego drugi etap miał miejsce w Krakowie. MOROP to europejskiego stowarzyszenie zrzeszające krajowe stowarzyszenia entuzjastów kolei i modeli kolejowych. Warto wspomnieć, że od 1989 roku Klub był jedynym polskim członkiem MOROP.
Bardzo ważny był udział Klubu w tworzeniu Skansenu Zabytkowego Taboru w Chabówce. KKMK przy wsparciu lokalnych mieszkańców uczestniczy w podjęciu decyzji o stworzeniu Skansenu w Chabówce oraz linii historyczno–turystycznej Chabówka–Nowy Sącz. Członkowie Klubu uczestniczą w poszukiwaniu eksponatów w Chróścinie Nyskiej i na innych złomowiskach, mają udział w odbudowie słynnej lokomotywy OKz32, oddanej do ruchu w marcu 1992 roku. W tym czasie KKMK stał się właścicielem wagonu czteroosiowego oraz parowozu Śląsk, który po dziś dzień stoi w Płaszowie.
Tymczasem w Lokomotywowni w Trzebini Klub nadal sprawuje opiekę nad parowozami Tr203-451, Pt47-152 i Ty45-386. W czerwcu 1991 roku lokomotywy zostały przewiezione do stacji Kraków Główny, gdzie w wyniku inicjatywy KKMK, przez półtorej roku parowozy były eksponowane na bocznicy za peronem numer 5 dworca Kraków Główny. Dołączył do nich jeszcze parowóz Ty51-182, po starannym odnowieniu w Lokomotywowni Kraków Płaszów, a potem jeszcze Ol49-44 i Ty2-29. W październiku 1992 roku Klub zorganizował z wielkim rozmachem obchody 145-lecia kolei w Krakowie współpracując aktywnie z koleją. Wymienione lokomotywy eksponowano na wystawie w Lokomotywowni Kraków Płaszów, a po wystawie zostały przetransportowane do powstającego skansenu w Chabówce.
W 1996 roku Klub opuszcza poddasze Domu Kultury Kolejarza przy ul. Filipa 6 i dzięki uprzejmości Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego przenosi się do pomieszczeń na I piętrze dawnej stajni dla koni przy ul.św.Wawrzyńca 15. W 1997 roku w dawnej hali remizy tramwaju wąskotorowego odbywa się grudniowa wystawa makiet. Wkrótce w 1998 roku, przy ul. Wawrzyńca zostaje powołane Muzeum Inżynierii Miejskiej, a KKMK przenosi siedzibę do sąsiednich pomieszczeń na terenie Muzeum.
Wejście w XXI wiek.
Prężnie rozwija się działalność miłośników trakcji tramwajowej, członkowie współpracują z miejskim przewoźnikiem przy remoncie zabytkowych pojazdów oraz organizują okolicznościowe przejazdy zabytkowym taborem tramwajowym i autobusowym. Jednym z sukcesów Klubu jest uratowanie przed zniszczeniem i doprowadzenie do odnowy torów tramwaju wąskotorowego w ulicy Szewskiej. To ostatni uliczny ślad tramwaju wąskotorowego w Krakowie.
W październiku 2003 zarządzeniem Prezydenta Miasta Krakowa Klub otrzymał lokal przy ul. Wawrzyńca w dawnej zajezdni tramwajowej. Nowe pomieszczenia pozwalają na budowę makiet w Klubie. Niestety, po latach okazało się, że pomieszczenia nie rozwiązały problemów lokalowych Klubu na stałe.
Z inicjatywy KKMK, w 2003 roku odbyła się pierwsza edycja Krakowskiej Linii Muzealnej. Polegała na skierowaniu zabytkowych tramwajów do obsługi linii numer 2. W ciągu lat zmieniały się linie na których kursowały zabytkowe tramwaje, a od roku 2007 powstała osobna linia o numerze 0 uruchamiana w okresie letnim. Klub od początku zapewnia obsługę konduktorską i mocno angażuje się w promocję nowej atrakcji turystycznej Krakowa.
Niestety rosnące koszty imprez na kolejowych szlakach powodują, że Klub stopniowo wycofuje się z organizacji specjalnych przejazdów zabytkowym pociągami. W zamian lub organizuje coraz więcej przejazdów zabytkowymi pojazdami komunikacji miejskiej. Do kanonu imprez wchodzi „Krakowska Nocka”, udział KKMK w warszawskiej Nocy Muzeów oraz pożegnania wycofywanych pojazdów.
Prężnie rozwija się również sekcja modelarska, w 2005 roku odbywają się comiesięczne giełdy i spotkania przy makiecie w szkole przy ul. Mackiewicza. w Klubie powstają kolejne segmenty makiety modułowej prezentowane na grudniowych wystawach makiet. Członkowie KKMK dołączają do Fremo – europejskiej skupiającej modelarzy modułowych. Poza uczestnictwem w międzynarodowych imprezach, członkowie popularyzują organizację w Polsce. Wkrótce międzynarodowe spotkania Fremo odbywają się również w Krakowie, do Krakowa zjeżdżają modelarze z Czech, Słowacji, Węgier oraz Niemiec.
W 2003 roku Klub ponownie rejestruje się jako stowarzyszenie w KRS, a w 2006 roku powstaje klubowa strona internetowa. Klub liczy wtedy blisko 60 osób.
40 lat minęło…
W 2015 roku Klub obchodził jubileusz 40 lat swojej działalności. Z tej okazji 12 września 2015 roku zorganizowano specjalny przejazd na Świętokrzyskiej Kolei Dojazdowej dla członków Klubu oraz zaproszonych gości. Rok jubileuszu zakończyliśmy coroczną Wystawą Makiet w Muzeum Inżynierii Miejskiej.
Od 2017 roku cykliczna wystawa w Muzeum Inżynierii Miejskiej odbywa się w czerwcu, a grudniowa wystawa w okolicach św. Mikołaja jest organizowana w Nowohuckim Centrum Kultury. Wystawy przyciągają ponad 4 tys. zwiedzających. Od 2017 roku Klub popularyzuje modelarstwo w okolicznych miejscowościach, organizując mniejsze wystawy w regionalnych domach kultury w Sędziszowie, Kozłowie, Jędrzejowie i Głogoczowie. Poza makietą modułową odwirowującą fragment lokalnej linii kolejowej, przygotowywane są dodatkowe atrakcje dla dzieci.
Członkowie KKMK regularnie spotykają się w poniedziałki o godzinie 18:00. Poza dyskusjami, w ramach spotkań budowane są moduły klubowej makiety modułowej. Składka członkowska wynosi 5 zł miesięcznie, a Klub utrzymuje się głównie z organizowanych wystaw.
Niestety Klub nadal boryka się z problemami lokalowymi. Ostatnie lata to liczne przeprowadzki, a Klub został zmuszony do komercyjnego wynajmowania przestrzeni do magazynowania modułów przy ul. Czechowicza. W związku z przebudową Muzeum Inżynierii Miejskiej, na przełomie 2018 i 2019 KKMK ostatecznie opuścił pomieszczenia przy ul. Wawrzyńca, ale dzięki uprzejmości Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji, klubowa modelarnia działa w budynku Stacji Obsługi i Remontów pojazdów MPK przy ul. Brożka 3.
W 2019 roku Klub włącza się w wystawę czasową „Krakowskie Drogi Żelazne” organizowaną przez Muzeum Krakowa. Wśród prezentowanych eksponatów znalazły się obiekty pochodzące z klubowych zasobów oraz modele z kolekcji członków Klubu. W ramach wydarzeń towarzyszących wystawie, w wybrane weekendy KKMK prezentuje fragment makiety modułowej, oraz organizuje dodatkowe atrakcje dla dzieci.
W klubie prężnie Komunikacji Miejskiej, która wspiera miejskiego przewoźnika w remontach zabytkowych pojazdów oraz w wydarzeniach okolicznościowych takich jak Dzień Kobiet, Dzień Dziecka, Parada zabytkowych autobusów. Członkowie Klubu stanowią obsługę konduktorską Krakowskiej Linii Muzealnej oraz organizują okolicznościowe przejazdy zabytkowymi pojazdami.
Działalność Klubu opiera się wyłącznie na pracy społecznej Członków Klubu, Patrząc na bardzo bogatą historię KKMK, należy serdeczne podziękować wszystkim Członkom, którzy angażowali się i udzielali się w pracy na rzecz Klubu.